Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı ve Sanatçıları

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı ve Sanatçıları

Tanzimat Fermanının ilanından sonra  (1839) “ Tanzimat Edebiyatı “ grubu ortaya çıkmıştır. Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatı ve Sanatçıları en çok eleştiri aldığı kısım divan edebiyatını eleştirip, onun etkisinden çıkamamalarıdır. Batılı tarzda ilk eserler bu dönemde verilmiştir.

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatının Özellikleri ( 1860-1876)

• 1839 Yılında yayımlanan “ Tanzimat Fermanı ” sonrası kurulmuştur.
• Divan Edebiyatına tepki olarak çıktıkları bu yolda, Divan Edebiyatı çamuruna saplanmışlardır.
• Tiyatro, Roman, Modern Hikâye, Eleştiri, Anılar bu dönemde kullanılmaya başlamıştır.
• Hak, adalet, özgürlük ve vatan gibi konular ilk defa bu dönemde kullanılmıştır.
• Yazı dilini sade ve halkın anlayabileceği dile yakınlaştırmaya çalışmıştırlar.
• Tiyatro gibi büyük bir sanatı, halkı aydınlatmaya aracı olarak görmüşlerdir.
• Toplumcu bir çizgi üzerinde ilerlemişlerdir.
• Divan Edebiyatının “ Bölüm Güzelliğine “ zıt olarak “ Konu Bütünlüğüne, Güzelliğine “ önem vermişlerdir.
• Bu dönemin sanatçıları aynı zamanda devlet adamı olarak yetki taşımaktadırlar.

Buradaki yazımızdan ” Birinci Dönem Edebiyatının Sanatçıları ve Özelilerine ” Göz Atabilirsiniz.

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatının Sanatçıları

• Şinasi
• Namık Kemal
• Ziya Paşa
• Ahmet Mithat Efendi
• Şemsettin Sami
• Ahmet Vefik Paşa

Birinci Dönem Tanzimat Edebiyatının Sanatçılarının Eserleri ve Özellikleri

Şinasi ( 1826 – 1871 )

• Türk Edebiyatının birçok yenilikle karşılaşmasına sağlamıştır.
• Şinasi’nin gerçek adı İbrahim’dir.
• Şinasi, ilklerin yazarıdır. İlk tiyatro, batılı anlamda ilk fabl, ilk şiir çevirisi, , ilk özel gazete, ilk makale, ilk noktalama işaretini kullanan sanatçıdır.
• Şair Evlenmesi – İlk Tiyatro
• Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi – İlk Makale
• Tercüman-ı Ahval – İlk Özel Gazetedir
• Diğer eserleri; Tercüme-i Manzume ( Çeviriler ) – Müntehabet-ı Eşar ( Şiirler ) – Durub u Emsalı Osmaniyye ( Osmanlı Atasözleri Kitabı ) –  Divan-ı Şinasi – Tasvir-i Efkâr

Namık Kemal ( 1840 – 1888 )

• Namık Kemal, Vatan Şairimiz olarak adlandırılmaktadır.
• Toplumcu bir sanat çizgisinde ilerlemiştir.
• Millet, özgürlük ve vatan kelimelerini edebiyat alanında kullanan ilk kişidir.
• Tiyatroyu eğlence ve halka bilgi verme aracı olarak görmüştür.
• Romantizmin etkisindedir.
• Cezmi – İlk Tarihi Roman
• İntibah – İlk Edebi Roman
• Tiyatro Eserleri; Vatan Yahut Silistre – Zavallı Çocuk – Gülnihal – Kara Bela – Celalettin Harzemşah
• Eleştiri Eserleri; Tahrib-i Harabat ( Ziya Paşa’yı Eleştir Yazısıdır ) Renan Müdafenamesi.
• Diğer Eserleri; Osmanlı Tarihi, Büyük İslam Tarihi, Evrakı Perişan, Kanije, Silistre Muhasarası

Ahmet Mithat Efendi ( 1844-1912 )

• Yazı Makinası olarak bilinir. 36’sı roman olmak üzere yaklaşık 195 eseri vardır.
• Toplum için roman geleneğini önemsemiştir.
• Toplumun anlayacağı bir dilde ve toplumu ilgilendiren konularda eserleri vardır.
• Letaif-i Rivayet, İlk hikâye örneklerinden sayılmaktadır.
• Bazı Eserleri; Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Felatun Bey ve Rakım Efendi, Yer Yüzünde Bir Melek

Ziya Paşa ( 1825-1880 )

• “ Harabat  “eseri olarak bilinen ilk edebiyat tarihi taslağı yazmıştır.
• Terkib-i Bent, Terci bentleriyle ünlüdür.
• Birçok dizesinde atasözleri kullanmıştır.
• Eserleri; Zafername, Harabat, Eş’ar-ı Ziya, Defter-i Amal, Terkib-i Bent, Terci-i Bent

Şemsettin Sami ( 1850 – 1904 )

• Dönemin en büyük dil bilgini seçilmiştir.
• Taaşuk-u Talat ve Fitnant, İlk Roman yazarıdır.
• Kamus u Türkî adlı sözlüğün yazarıdır.
• Ayrıca; Kamus u Fransevi ve Kamus-ı Alam’ı adlı sözlükleri yazmıştır.

Ahmet Vefik Paşa (1829-1892)

• Toplumun tiyatroyu sevmesi için Moliere ‘den çeviriler yapmıştır.
• Bursa’da ” Ahmet Vefik Paşa ” adında tiyatro kurmuştur.
• Eserleri: İnfiali Aşk, Zor Nikâh, Kadınlar Mektebi, Şecere-i Türk, Zoraki Tabip, Dudu Kuşlar eserlerinden bazılarıdır.