Garipçiler Akımı [ Birinci Yeniciler ] Özellikleri

Garipçiler Akımı [ Birinci Yeniciler ] Özellikleri

Garipçiler, Türk Edebiyatında 1940’lara gelindiğinde, biçim açısından özgür şiire yoğun bir alaka vardır. Heceyi, hemen derhal yalnızca Behçet Kemal Çağlar sürdürmekte; Ahmet Kutsi Tecer, Ülkü dergisi çevresinde halk şiiri geleneğinin yaygınlaşmasına iş yapmaktadır.

Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı, Cahit Külebi şeklinde değişik çizgilerdeki şairler de özgür şiirler yazmaktadırlar. Sonradan “Birinci Yeni” olarak adlandırılacak Garip akımı bu ortamda oluşur.

Birinci Yenicilerin Özellikleri

• Ölçü ve kafiyeye karşı çıkmışlardır.
• Günlük konferans dilini şiire uygulamaya çalışmışlardır.
• Mecaza, süse ve yapaylığa karşı çıkıp; sâdeliğe/yalınlığa ehemmiyet verdiler.
• Halk şiirinin anlatım ve deneyimlerinden faydalandılar.
• Şiirimizde kullanılmayan bir takım çeşitli sözcükleri kullanıldı.
• Sıradan insanoğlu şiire konu olmuştur.
• Yaşama sevinçlerini fazlasıyla şiire yansıtmışlardır.
• Kaynağını batı şiirinden alan Garip akımı eskiye ilişik olan her şeyin karşısında olup özellikle şairane söyleyişin karşısında olmuşlardır.
• Şiirde laf ve anlam oyunları bırakılmıştır.

Garip akımı, gerek ilk senelerinde, gerekse son senelerinde değişik sanat anlayışlarına bağlı olarak değişik biçimlerde değerlendirilmiştir. Geleneğe bağlı olanlar, Orhan Veli ve arkadaşlarını şiiri ayağa düşürmekle suçlarken; toplumcular, Garipçileri, sosyalist şiiri engellemiş olan, yozlaştırmayı amaçlayan ve küçük burjuva duyarlığını geliştirmeye çalışan bir devinimin başlatıcısı olarak gördüler. Garip akımını genellikle yeni şiirin başlangıcı olarak sayılmaktadır.

Birinci Yeniciler Sanatçıları

ORHAN Veli Kanık

• Türk şiirinde iki arkadaşıyla birlikte büyük bir ön ayak yapmıştırlar, yeni bir anlayışın öncüsü olmuştur.
• 1941’de dostlarıyla beraber yayımladıkları Garip isminde şiir kitabı ve yazdığı önsöz, Türk şiirinde günden güne donmuş olan eski değerleri yıkmış, şiire başka bir açıdan bakılmasını sağlamıştır.
• La Fontaine’den fabl çevirileri yapmıştır.
• Şiire getirdiği ilkeler:
• Ölçüye baş kaldırıp serbest yazmak,
• Kafiyeyi şiir için gerekli görmekten caymak,
• Şairane duyuları, parlak görüntüleri şiirden silmek,
• Şiiri hayal gücünün kapalı duvarlarından kurtarıp gerçek hayata çıkarmak, yapmacıksız doğal bir söylentiyle, günlük yaşayış arasında halktan insanları yakalamak,
• Her çeşit kelimeyi mevzuyu şiire sokmak, halk deyişlerinden yararlanmak ve toplumla ilgili yergiye yer vermektir.
• Şiir: Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı
• Nesirleri: Sanat ve Edebiyatımız, Bindiğimiz Dal

OKTAY Rıfat Horozcu

• Garip akımının temsilcilerindendir.
• Başlangıçta, yeni bir hava arasında, güçlü aşk şiirleri; toplumcu sanat ilkesinden hareketle halk deyimi ve söyleyişlerinden masal ve tekerlemelerden faydalanarak başarı göstermiş taşlamalar; sosyal şiirler yazdı.
• Perçemli Sokak kitabıyla birlikte şiir anlayışında büyük değişiklik olmuştur.
• II. Yeni şiirine kaymıştır.
• Şiir: Yaşayıp Ölmek, Güzelleme, Karga İle Tilki, Aşk Merdiveni, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Denize Doğru Konuşma, Dilsiz ve Çıplak, Koca Bir Yaz

MELİH Cevdet Anday

• Garip akımının son temsilcilerindendir.
• Şiirlerinde toplumsal gerçekliği inceler.
• İlk şiirlerindeki romantizmden sıyrılarak duygulardan çok aklın egemenliğine, güzel günlerin özlemine geçiş yapmıştır.
• Söz oyunlarında arınmış sade, yalın bir dil vardır. Düz yazılarında ise yoğun bir düşünce, şiirsel, esprili, özlü bir dili vardır.
• Fıkra, makale, gezi, roman, tiyatro ve şiir yazmıştır. Çeviriler de yapmıştır.
• Şiir: Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafname, Yanyana

Bu yazılarımıza göz atabilirsiniz!

• Fecri Ati topluluğu
• Tanzimat Dönemi
• Destan Nedir?